Safra kesesi taşı, safra kesesinin içerisinde taş oluşumudur. Erkeklere göre kadınlarda daha çok görülen safra kesesi taşı çok şiddetli ağrılara neden olabilen bir hastalıktır. Karaciğerde üretilen safra, safra kesesinde depolanır ve safra kanalları aracılığıyla bağırsağa ulaşır. Safra sindirime yardımcı olur ve bağırsaklardan yağlarla birlikte bazı vitaminlerin emilimini sağlar.
Safranın içerisinde, lesitin, kolesterol, safra tuzları ve sindirim için gerekli bazı enzimler bulunur. Bu maddelerin oranlarında çeşitli nedenlerden dolayı bir dengesizlik oluştuğunda, safra kesesi içinde ufak çökeltiler oluşmaya başlar. Bu çökeltiler zamanla büyüyerek taş oluşumuna neden olur. Taşlar genellikle kolesterol taşlarıdır. Safra kesesi taşları tedavi edilmezse daha ciddi sorunlarına neden olabilir.
Safra kesesi taşı, oluşum sırasında genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Safra kesesi taşları, çoğu kez sessiz kalır. Başka nedenlerden dolayı yapılan tetkikler sırasında ya da bazı ameliyatlarda tesadüfen fark edilir.
Ancak safra kesesi içinde bulunan ve yerçekiminin etkisiyle hareket eden taşlar, safra kesesinin çıkışını tıkayıp, olağan boşalmasını engellediği zaman belirti vermeye başlıyor. Safra taşı hastalığının seyri esnasında taşın ana safra kanalına düşmesi durumunda çok daha sorunlu bir sürece giriliyor. Tıkanma sarılığı olarak adlandırılan bu süreçte hastada karın ağrısı, sarılık, idrar rengi kırmızı veya kahverengi olması, bulantı, kusma ve bazen de ateş görülebiliyor. Eğer bu tabloya enfeksiyon da eklenirse hayatı tehdit edecek çok ciddi problemlere neden oluyor. Bu hastalığa Kolanjit adı veriyor. Kolanjit dışında ortak safra kanalına düşen bir safra taşı, pankreasın iltihabi hastalığı olan akut pankreatite de neden olabilmektedir. Bu hastalık hayatı ciddi anlamda tehlikeye sokabilir.
Safra kesesi taşlarının tanısı çoğu zaman ultrasonografi ile konulur. Bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans (MR) incelemesi sırasında da taşlar tespit edilebilir.
Safra kesesi taşının tedavisinde en sık kullanılan yöntem safra kesesin çıkartılmasıdır. Bu işleme kolesistektomi adı verilir. İşlem daha çok kapalı (laparoskopik) ameliyat yöntemiyle yapılır. Nadiren açık ameliyat yoluna başvurulabilir. Açık ameliyat yapılmasının en önemli nedeni, hastanın daha önce geçirmiş olduğu karın ameliyatlarıdır. Çünkü daha önce karın ameliyatı geçirenlerde karın içi yapışıklıklar oluşabilir.
Safra kesesi taşlarının tedavisinde ERCP ve PTK gerekli olan durumlarda kullanılan diğer tedavi yöntemleridir.