Kronik Böbrek Yetmezliği Nedir?
Kronik böbrek yetmezliği ya da kronik böbrek hastalığı, çeşitli nedenlerden dolayı böbreklerin zaman içinde görevlerini yerine getiremez hale gelmesi durumudur. Kronik böbrek yetmezliği, akut böbrek yetmezliği gibi bir anda ortaya çıkmaz. Altta yatan neden bağlı olarak, böbreklerin çalışması gün geçtikçe azalır ve bir süre sonra tamamen çalışamaz bir hale gelir.
Sağlıklı böbrekler, her gün yaklaşık 200 litre kanı süzerek idrar üretirler. Oluşan idrar ile üre ve amonyum gibi vücutta metabolizma olayları sırasında ortaya çıkan zararlı ve atık maddelerin vücuttan atılmasını sağlarlar. Böbrekler ayrıca su, şeker ve aminoasitlerin vücutta tutulmasını sağlar ve elektrolit dengesi ile kan basıncı düzenler. Kanın böbreklerden süzülmesi belli bir seviyenin altında olursa, böbrek yetmezliği olarak kabul edilir.
Böbrek fonksiyonlarının aniden bozulması (akut böbrek yetmezliği ) ve daha uzun bir zaman diliminde gelişen böbrek yetmezliği (kronik böbrek yetmezliği) olmak üzere iki tip böbrek yetmezliği vardır.
Kronik böbrek yetmezliğinin birçok nedeni bulunmaktadır. Bunlar; diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon ya da yüksek tansiyon, glomerülonefrit, interstisyel nefrit, polikistik böbrek hastalığı, prostat gibi idrar yollarını tıkayan rahatsızlıklar, böbreğe kan akışını engelleyen nedenler, ağır metallerden toksinlere aşırı maruziye, uyuşturucu ve alkol, kan damarlarının iltihabı yani vaskülit, otoimmün bir rahatsızlık olan lupus hastalığı, kemoterapi ilaçları ve gereksiz ilaç kullanımıdır.
Kronik böbrek yetmezliği böbreklerde oluşan bozukluğunun derecesine göre 5 aşamaya ayrılır. İlk evrelerde böbrekler kısmen de olsa süzme görevini yerine getirirlerken, ilerleyen aşamalarda fonksiyon bozukluğu giderek artar ve böbrekler tamamen çalışamaz duruma gelir. Buna son dönem böbrek yetmezliği adı verilir.
Son dönem böbrek hastalığının tedavisi iki şekildedir.
Çalışmayan böbreklerin yapamadığı kanı temizleme işi, bir cihaz yardımıyla gerçekleştirilir. Diyaliz tedavisi ile aslında böbrek yetmezliği tedavi edilmez. Hastanın hayatta kalabilmesi için belirli aralıkla diyalize girilmesi gerekir. Diyaliz hemodiyaliz ve periton diyalizi olarak ikiye ayrılır.
Çalışmayan böbreğin yerine vücuda çalışan bir böbreğin yerleştirilmesi işlemidir. Nakledilen böbrek kadavradan ya da canlı vericilerden temin edilir. Böbrek naklinden sonra hastanın diyalize girmesine gerek kalmaz.